TUGAS AKHIR
PRAGMATIK
OLEH: AGUS
PURNOMO/13410250
TUKANG OJEK
PENGKOLAN EPISODE 12
4. 3 Prinsip
Kerja Sama
1. Bidal Kuantitas
A.
Tisna : Pur, kamu hebat akhirnya kamu
berangkat.
Mas Pur : Dari pada sedih mendingan kamu cari duit,
biar sukses.
Tisna : Insyaallah semoga kamu sukses dan
tinggal selamanya.
Mas Pur:
Maksudnya apa doakan aku tinggal diluar negeri selamanya. Kamu mau nyalip hany.
Tisna :
Apa apa marah-apa apa marah, kata bapak saya kalau apa apa marah hidupnya bakal
susah.
Mas Pur : Maafin Gue
Penumpang: Dasar
tangan jahil.
B.
Mak : Assalamualaikum. Tati kamu dirumah
nggak.
Tati : Ada mak.
Mak : Gimana sudah ada kabar dari laki
lhoo.
Tati : Belum ada kabar Mak.
Mak :
Toooo....kan Mak bilang apa, udah pergi ninggalin bini aja lupa. Yahh... malah mewek..
Tati : Tati kangen mak sama Bang Ojak.
2. Bidal Kualitas
A.
Udin : Lhoo....ngagetin gue???
B : Maafin bang
Udin : Kalau lho mau minta maaf mengapa
lho kagetin gue?
B.
Mak : Kalau lho kangen ma laki
lhoo...telpon.
Tati :Nggak punya telepon
Mak : Tak pinjami HP mak deh yang jadul.
Tati :Sama Pulsanya sekalian ya mak.
3. Bidal Relevansi
A.
Bapak : Bapak dulu. Bapak sudah telat.
Wulan : Wulan juga sudah telat.
Tisna : Gantian aja.
Bapak : Nggak???
Wulan : Nggak???
Bapak : Kenapa kamu nggak ditengah.
Wulan : Mask bunga ditengah.
B.
Mak : Tati kamu jangan sedih-sedih terus.
Laki lho baik-baik aja.
Tati : Tapi Tati kangen sama Bang Ojak,
Mak : Yaudah mak balik dulu.
Babe : Sudah tau kalau dia disini.
4. Bidal Cara
A.
Udin : Lho lantaran mau pinjam uang buat
berobat mak lho.
B :
Untung saja polisi mau membebasin saya karena saya ksih tau tau siapa bosnya.
Udin :
Gue pernah gak bener, tapi sampai lho sekarang gue nggak bener, tapi kalau lho
maling, nipu, merampok gue gak pernah.
B : Maaf bang saya salah, abis
saya bingung mau cari duit kemana lagi.
Udin : tenang jangan goyah, kalau lho mau
berubah, lho bisa bantu disini.
B : Makasih bang.
Udin : Gigi lho kena tangan gua.
B : Maaf bang.
B. Wulan:
Eamang betul kata bapak kalau babe suka sama mertua Bang Ojak.
Ibu: Betul...kan
ibu yang kasih tau.
Bapak: Perasaan
bapak yang ngasih tau ibu.
Ibu: Enak aja.
Ibu yang kasih tau bapak makanya bapak tau?
Teori dan
Prinsip Kesantunan
1. Bidal Ketimbangrasaan
A.
Bapak : Makasih kang Trisna
Tisna :
Sama-sama Pak. Tapi kalau bisa Bapak sama Neng Bunga naik jangan bersama lagi.
Bapak : Emang kenapa?
Tisna : Motor saya nggak kuat bawa lima
orang?
Bapak : Kenapa..?
Tisna : Hitungannya Bapak sama Neng Bunga
hitungan 4 orang?
B.
Tisna : Pur kamu sudah pulang. Pur kamu
nggak jadi berangkat Taiwan, Kamu kenapa?
Mas Pur : Gue ketipu?
Tisna : Cup cup kata bapak saya. Maaf nggak jadi.
Mas Pur : Anterin gue ke bang Vatar?
2. Bidal Kemurahatian
A.
Tisna : Kok masih sedih. Kok bisa ketipu
gimana kejadiannya. Kalau kamu masih sedih saya nanya ntar ajj.
Mas Pur : .....orang gila lhoo??
B.
Babe : Sebenarnya almarhum bini gue demen
ngaji juga, sama ma lhoo. Ngaji di mari.
Mak : bukan mau ketemu ma temen-temen.
Ayo masuk kedalam.
Babe : Yaudah... saya duluan ya Lela.
Mak : Wassalamualaikum...
3. Bidal Keperkenaan
A.
Bang Vatar : sudah pulang rupanya dari luar negeri pur.
Hah dia nangis dia.
Mas Pur :
Saya ketipu Bang. Pas kemarin saya ke penampungan, pas kantornya digrebek
polisi, pas itu ya saya ikut ditahan, baru tadi pagi saya dilepaskan.
Bang Vatar : Aku ikut prihatin Pur. Kau yang sabar ya.
Mas Pur :
Ini semua gara-gara temen abang menipu saya. Dia minta uang saya dan motor
saya. Kalau nggak saya lapor polisi.
Bang Vatar : Kau lapor saja. Aku tak takut biar kau tau
kenokan polisi.
Tisna :
Kayanya keponakan Bang Vatar polisi yang jujur, pasti nggak akan penipu.
B.
Mas Pur : Gue ketemu gebetan gue dulu ya tis,
makasih lho udah bantuin gue ngadepin Bang Vatar.
Tisna : Sama-sama, kata bapak saya sesama
tukang ojek kita saling tolong menolong.
Mas Pur : Setau gue. Bapak lho petani bukan tukang
ojek, tapikan anaknya tukang ojek.
4. Bidal Kesimpatian
A.
Rohim : Tisna..ini saya Rohim.
Tisna :
Rohim yang kepalanya pitak. Wah hebat kamu jadi pejabat ya bisa punya mobil
sekeren ini.
Rohim :
maaf. Bukanya saya sombong dan pamer saya mempunyai mobil keren 2 rumah dan
tiga istri, bukan karena saya jadi pejabat, tapi karena saya jualan bakso?
Tisna : wah... kalau tau jualan bakso bisa
kaya. Saya tidak ngojek.
Rohim :
kalau kamu mau julan bakso juga, nanti anak buah saya namanya mang Encun, dia
tinggal disekitar sini.
Tisna : insyaallah.
B.
Mak Kontrakan : Ani...Ani...
Udin : Mak ngapai panggil Ani.
Mak Kontrakan : kagak jadi??
Ani : ihhhh... Emak apaan sih???
5. Bidal Kerendahatian
A.
Tisna : Makasih, sykur kalau
Mang Rohim sudah bilang sama Mang Encun. Jadi kapan sya mulai dagang.
Mang Encun : kebetulan anak buah saya lagi pulang kampung, sampai sekarang gak ada
kabar.
Tisna : iya, terima kasih yang
stinggi-tingginya.
Mang Encun : Nah, kang Trisna tinggal setoran ma
saya.
Tisna : Iya, terima kasih yang
Setninggi-tingginya.
Mang Encun : lho kang tadi sudah bilang terima
kasih yang setinggi-tingginya.
B.
Tati : ohh ....mpok?
Mpok : dari mana.
Tati : Dari warung.
Mpok : Sudah tahu belum kalau Mas Pur kena
tipu?
Tati : Alhamdulilah saya udah tau.
Mpok : Tau dari siapakan saya baru kasih
tau.
Tati : tadi saya dikasih tau Bu Arum.
Mpok : semoga Bang Ojak juga nggak ketipu.
6. Bidal Kesetujuan
A.
Mas Pur : Ani...Ani..????
Ani : ihhh... kok masih disini, katanya mau kerja
diluar negeri.
Mas Pur : Makanya gue mau curhat.
Ani : Curhat apa???
Mas Pur : Kemarin habis pamit dari kamu gue
langsung berangkat ke penampungan TKI. Terusssss???
Mak : Aniiiii???
Ani : Mak??
Mas Pur :
Gue... berusaha baik mak?
Mak : kalau berusaha baik. Nih rantang?
Mas Pur : Makasih Mak?
Mak : Bukan buat lhoo, tapi buat si Udin
anak gua?
Mas Pur : Kan gue masih mau ngbrol sama Ani mak
B.
Bang Vatar : Ehh.. Tis, kenapa hari ini tak ngojek?
Tisna : Susah Bang, ngojek pakai
pikulan ini, harusnya mah pakai motor?
Bang Vatar : itu Tis maksudku kenapa ini tak ngojek
malahan jualan bakso.
Tisna : saya belum hualan bakso,
jualanya besok. Ini masih kosong.
Bang Vatar : Pusing aku berbicara sama kamu?
Tisna : Saya mah engga???
IMPLIKATUR
PERCAKAPAN
5. 2. 1. PELANGGARAN PRINSIP KERJASAMA SEBAGAI SUMBER
IMPLIKATUR PERCAKAPAN
1.
Bidal Kuantitas
A.
KONTEKS:
GARA-GARA BAPAK MENGAJAK WULAN JALAN KAKI, WULAN DITENGAH JALAN MENANGIS BILANG
SAMA BAPAK KALAU DIA KEPANASAN
Bapak : Dari pada nunggu dipangkalan
ojek mendingan jalan kaki.
Wulan : Tapi pak? Mana jalanya jauh?
Pansnya sehingga aku menjadi capek dan membuat bau badan bapak menyengat.
Sekarang mereka tidak mau jalan kaki.
B.
KONTEKS:
GARA-GARA KANG TISNA INGIN CEPAT KAYA, KANG TISNA MENERIMA TAWARAN ROHIM UNTUK
JUALAN BAKSO
Tisna : Bakso....???
B : Nggak beli bang, saya kira tukang
bakso langganan saya?
Tisna : kalau ibunya nggak beli pintunya ditutup
saja.
2.
Bidal Kualitas
A.
KONTEKS: DIDALAM
KEHIDUPAN RUMAH TANGGA TATI SELALU MEMIKIRKAN KELUARGANYA, DIA SANGAT MENCINTAI
SUAMINYA BANG OJAK.
Mak : Mak seneng lhoo sudah nggak sedih-sedih
lagi mikirin suami lho.
Tati : Tati nggak sedih Mak tapi tati masih
mikirin Bang Ojak?
Mak : Ohhh... iya. Ini kerudung?
Tati : Makasih Mak. Emang Tati udah lama
kepingin kerudung.
Mak : Ini kerudung bukan buat lhoo, ini buat
lho jual, dari pada nganggur dirumah nggak ada pekerjaan.
Tati : Iya mak, Terima kasih
B.
KONTEKS: DARI
PADA TATI DUDUK DIRUMAH SAJA. TATI DISURUH JUALAN KERUDUNG, LUMAYAN BUAT
NAMBAH-NAMBAH UANG BELANJA.
Mak: Ini buat
kamu Tati?
Tati: Ini apa
mak, buat apa ini mak?
Mak: Ya dijual
buat nambah uang belanja Ti.
3.
Bidal Relevansi
A.
KONTEKS: BUAT
MENGUJI KUALITAS BAKSO TISNA BABE MINTA SAMPEL BAKSO BUAT DIMAKAN SEHINGGA BABE
TAU MANA BAKSO YANG ENAK DAN TIDAK
Babe : Kamu jualan enak ya Tis?
Tisna : Iya be.
Babe : Walaupun jualan bakso laris tapi kamu
tetep harus mangkal.
Tisna : Iya be
B.
KONTEKS: DEMI
MEMPEROLEH UANG BANYAK, MAS PUR RELA PERGI TAIWAN, WALAUPUN MAS PUR DITIPU OLEH
BANG VATAR DAN TIDAK JADI BERANGKAT
Mas Pur : Bang kenapa Abang tipu saya
Bang Vatar : Macam mana kali saya tipu kamu Pur.
Mas Pur : Nyatanya ini saya nggak jadi
berangakat.
Bang Vatar :
Iya maafin saya Pur?
4.
Bidal Cara
A.
KONTEKS: MAS PUR
MENDEKATI ANI YANG NGONTRAK DI KONTRAKAN EMAK, TAPI NGGAK RIDO KALAU ANI JADIAN
SAMA PUR, MAK MENGINGINKAN UDIN JADI CALON ANI.
Mak: Ngapain Pur
kamu kesini.
Mas Pur: Ani nya
ada mak
Mak: Nggak ada
kamu tau Pur, Ani hanya milik Udin.
Mas Pur:
Persmisi Mak.
B.
KONTEKS: UNTUK
MENDAPAT PERHATIAN MAK LELA, BABE RELA MENGEJAR DAN LARI-LARI, TAPI MAK LELA
TETAP TIDAK MERESPON
Babe: Mau kemana
lhoo La?
Mak : Mau ngaji
di Masjid
Babe: Boleh saya
antar.
Mak: Permisi,
saya mau masuk dulu.
5.2.2
PELANGGARAN
PRINSIP KESANTUNAN SEBAGAI SUMBER IMPLIKATUR PERCAKAPAN.
1. Bidal Ketimbangrasaan
A.
KONTEKS: ABANG
CERITA SAAT DIA DIIJININ PULANG SAMA BOSNYA, GARA-GARA ALASANNYA MENYENTUH
MASALAH KELUARGA BOSNYA.
A : “Jadi abang boleh pulang dan gak balik
lagi sama bos abang”
B : “Iya, pas abang bilang abang tidak
kuat nahan kangen sama lo, dia ngijinin sambil nangis”.
A : “Bos abang cengang”.
B : “Bukannya cengeng, dia itu sedih
gara-gara rumah tangganya berantakan. Dia lebih memilih karir dari pada
istrinya”.
A : “Nah abang tidak mau kayak dia?”
2. Bidal Kemurahatian
A. KONTEKS: KETIKA A BERTERIMAKASIH DENGAN MEMBERI
UANG MALAHAN B MINTA UANG LAGI.
A : “ gak usah itu tanda terima kasih saya
kerena akang sudah nganterin saya cari rumah kontrakan”.
B :” Kalau yang 100.000 ini komisi,
berarti sekarang tinggal ongkos ojeknya”.
3. Bidal Kepernaan
KONTEKS: A BERCERITA TENTANG KEBAIKAN ANAKNYA KEPADA
B.
A : “ Udin itu emang kelihatannya begitu,
hatinya baik. Dia sayang ma emak,jarang-jarang lo ada laki kayak si Udin”.
B : “ Ihhh, emak”.
4. Bidal Kerendahatian
KONTEKS: A MINTA DITELFON TAPI GAK DITELFON, KARENA
TIDAK PUNYA HP. TAPI MAU DIPINJEMI.
A : “Kan Tati gak punya HP”.
B :” Sebenarnya Mak mau minjemi HP”.
5. Bidal Kesantunan
KONTEKS: A NGAJAK B UNTUK BERLARI BERSAMA-SAMA
A : “ Pak cepet lari”.
B :” Kang Tisna, berhenti”.
A :’ Berhenti nanti kalo udah tidak dikejar
Transip”.
B :’Kang Tisna”.
6. Bidal Kesimpatian
KONTEKS: MEMPERINGATKAN AGAR BERHENTI UNTUK BERLARI,
KARENA KECAPEAN.
A :”Kang jadi, Kang Tisna lari karna
dikejar Transip”.
B :”Iya”.
A :”Dari tadi tidak ada yang ngejar”.
B :”Bener”.
A :”Liat aja ke belakang”.